Όλοι λένε πως μία εικόνα ισοδυναμεί με χίλιες λέξεις. Πράγματι, μία εικόνα προσφέρει κάτι τόσο όμορφο που τα λόγια όσο πολλά, όσο περίτεχνα κι όσο φιλοσοφημένα κι αν είναι, αδυνατούν να προσφέρουν. Μία υπέροχη εικόνα μεταδίδει τόσο έντονα συναισθήματα που απλά δε συγκρίνεται ούτε με το ομρφότερο ποίημα που γράφτηκε ποτέ.
Η λάμψη του Αποσπερίτη στην πόλη του Λυκόφωτος
Ένα τοπίο, ένα πρόσωπο ή μία κατάσταση, όταν απεικονιστούν, εκφράζουν περισσότερα πράγματα από οτιδήποτε. Τα συναισθήματα είναι δυνατότοερα από τα πάντα λοιπά συναισθήματα. Όταν βγαίνεις στο μπαλκόνι κι αντικρύζεις την απεραντότητα του Ουρανού, ντυμένη με τις χρυσές πινελιές του δύοντος ηλίου, με τα σύννεφα να σχηματίζουν άυλα τόξα, ανεκπλήρωτα όνειρα και την εικόνα της Αποκάλυψης, το συναίσθημα δέους που κατακλύει κάθε νευρώνα του κορμιού σου, να κάνει κάθε μυ του σώματός σου να πάλλεται, κάθε αρτηρία να διαστέλλεται... και να γεμίζει με ιχώρ, γλυκιά, θεϊκή ιχώρ.
Ένα εικονιζόμενο πρόσωπο σου φέρνει δυνατότερα συναισθήματα. Εξαρτάται, βεβαίως, από το πώς είμαστε διακείμενοι προς το άτομο εκείνο. Τα αισθήματα αγάπης και μίσους, φιλίας κι έχθρας, σεβασμού κι υποτίμησης που τρέφουμε για το πρόσωπο εκείνο αντανακλούν πεντακάθαρα στα συναισθήματά μας προς την εικόνα.
Ένα γεγονός, τέλος, είναι το πιο έντονο, μα συνάμα και το πιο αποκρυφιστικό συναίσθημα. Μία αγκαλιά, μία παρέα, ένα φιλί, μία δήλωση αγάπης, απαθανατισμένο στα μάτια μας, αλλά πολύ περισσότερο στην ψυχή μας, είναι μνημειώδες, κι απλά δε μπορεί να περιγραφεί με λόγια...
Καμία, όμως, εικόνα, δε συγκρίνεται με την Ιδέα που προβάλλει. Ο Πλάτων, ο κορυφαίος φιλόσοφος, μίλησε για δυϊσμό της φύσης σε αισθητό και νοητό κόσμο. Τον πρώτο κόσμο, που αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας, το χαρακτήρισε μεταβαλλόμενο, υλικό, αεικίνητο αλλοιωμένο, ένα "είδωλο" του νοητού. Τον κόσμο των Ιδεών, από την άλλη, τον εξέφρασε με τα συναισθήματα που είχε για το Ιδεώδες. Και πράγματι, ο κόσμος των Ιδεών, αυτός ο αμετάβλητος, ακίνητος, αναλλοίωτος, αείκυρος κόσμος, δεν εκφράζεται ως διαφορετικός κόσμος. Είναι, πολύ περισσότερο, η ιδανική κοινωνία, όποι οι αξίες όπως ο σεβασμός, η δικαιοσύνη, και κυρίως η αγάπη προς τον άλλο, αλλά και προς εμάς τους ίδιους, δεν αλλοιώνονται από το πέρασμα των καιρών, δεν εξυπηρετούν συμφέροντα, δεν ταλανίζονται μεταξύ σφύρας κι άκμονος, και το πρελούδιο της μουσικής, της αθανασίας, ενυπάρχει, συνδέοντάς τα τόσο άρρηκτα, ώστε μία αναποδιά ή μία αλλαγή να μην αποτελούν ρήγμα στη σχέση λογικής και συναισθήματος. Αυτή η σχέση δεν περιγράφεται με λόγια.
Στο φινάλε, όμως, τίποτα δεν περιγράφεται ελλόγως. Η αλήθεια, πάντα κατά τον Πλάτωνα, έρχεται βιωματικά. Αντικρούοντας τους αγνωστικιστές σοφιστές, οι οποίοι αρνούνταν την ύπαρξη της αλήθειας, ο Πλάτων υποστηρίζει την ύπαρξη μίας, καθολικής, ακατάβλητης κι ανυπέρβλητης αλήθειας, η οποία αποτελεί την αρχή όλων. Στη συνέχεια της αλυσίδας αυτής, οι αξίες και τα ιδανικά αλλοιώνουν την υφή τους, κι ο λατρευτός Παράδεισος μετατρέπεται σε μία άνομη κόλαση. Στον πυθμένα του κρυστάλλινου ωκεανού, όμως, η βαθύτερη ουσία των πραγμάτων αυτών μένει αδιαίρετη, παραμένει σταθερή, παραμένει τέλεια.
Για αυτό, αυτό που μετράει στην εικόνα, αυτό που την κάνει να αξίζει περισσότερο από τις λέξεις, δεν είναι τα χρώματα, ούτε τα σχήματα. Είναι τα συναισθήματα που προσφέρει. Είναι το άγγιγμά της στα μύχια της ψυχής σου. Είναι, πολύ περισσότερο, το πρόσωπο που συνδυάζεις με την εικόνα, που τα αισθήματά σου προς αυτό ανακλούν στα αισθήματά σου προς την εικόνα.
Γιατί, εν τέλει, μία εικόνα ισούται με χίλιες λέξεις. Ένα (συν)αίσθημα με χίλιες εικόνες. Το πρόσωπο που αγαπάς, όμως, είναι υπεράνω κάθε μέτρησης.
ΥΓ. Η αλήθεια είναι πως ήθελα να έγραφα ένα ρομαντικό άρθρο, αν και μου βγήκε κάπως απογυμνωμένο συναισθήματος. Η Ιδέα, όμως, είναι αυτή που κάνει το μουντό κόσμο γεμάτο φως και χρώμα. 'Cause love is one of the things that make this world, this ugly world, look like the best Paradise ever created.
Αφιερωμένο στην Ερεβοδιφώσα.
