Ἓν οἶδα, ὅτι οὐδὲν οἶδα... by Socrates!

   Ίσως η παραπάνω ρήση να μην σημαίνει τίποτα για μερικούς. Μπορεί να φαίνεται ακαταλαβίστικη, ίσως φταίνε τα αρχαία, ή η πηγή γραμμένη στα Αγγλικά. Σίγουρα θα προκαλέσει απορία γιατί ο Σωκράτης είπε αυτή την ιστορική φράση, πού τη βάσισε, και σε ποιον πήγαινε.

   Το από πάνω ρητό, ένα από τα ιστορικότερα ρητά της Ιστορίας, όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και όλου του κόσμου (αν και δεν θέλω να παίρνω τόσο μεγάλες εγγυήσεις) έχει τις βάσεις του... σε ένα χρησμό (!). Ο Σωκράτης, πηγαίνοντας στο μαντείο, πήρε το χρησμό, ο οποίος έλεγε ότι εκείνος ήταν ο πιο σοφός από όλους τους ανθρώπους. Θέλοντας να βγάλει λάθος το μαντείο, αλλά περισσότερο να αποδείξει στον εαυτό του ότι ο στόχος για τον οποίο αγωνιζόταν δεν ήταν απλά φρούδες ελπίδες, πήγαινε στους ονομαζόμενους (από τους ίδιους) "σοφούς" της εποχής και τους ζητούσε απλά πράγματα, όπως για παράδειγμα να αποδείξουν γιατί τα φύλλα πέφτουν το χειμώνα. Όταν αδυνατούσαν να απαντήσουν, ο Σωκράτης τους άφηνε σύξυλους και προσωρούσε στον επόμενο (έτσι, έκανε πολλούς εχθρούς, οι οποίοι μετά κατόρθωσαν να τον καταδικάσουν). Εν τέλει, αποκαμωμένος και φθαρμένος ψυχικά, είπε τη φράση αυτή, αποδεικνύοντας στον κόσμο, αλλά και στον ίδιο του τον εαυτό ότι τα μαντεία δεν είναι παρά ψεύτες και κερδοσκόποι... Πού να ήξερε ότι μετά από δύο χιλιετίες και, τα πράγματα για τα οποία αγωνιζόταν, δεν θα άλλαζαν ούτε στο ελάχιστο...

   Ο Σωκράτης, ο μεγαλύτερος των φιλοσόφων, έδωσε τη ζωή του αγωνιζόμενος υπέρ της αλήθειας που πίστευε, του "Αγαθού", το οποίο σύμφωνα με τον ίδιο, είναι η βασική αλήθεια, ο θεμελιώδης λίθος του συστήματος της αλήθειας, είναι μία, αμετάβλητη και αναλλοίωτη... Αυτή η αλήθεια είναι καλά φυλαγμένη και κρυμμένη στην ψυχή μας, και θα μπορέσουμε να την αποδεσμεύσουμε μόνο την ύστατη στιγμή. Και αυτή η αλήθεια είναι πως ο άνθρωπος γεννήθηκε, μεγαλώνει και θα πεθάνει χωρίς να ξέρει πρακτικά τίποτε. Έχει μια μικρή αλλά βασική διαφορά από τον αγνωστικισμό: Οι αγνωστικιστές φιλόσοφοι πιστεύουν ότι δεν υπάρχει Θεός, μεταφυσικά φαινόμενα και παρουσίες. Ο Σωκράτης διέδιδε ότι ναι, μεν, ίσως υπάρχουν, αλλά ο άνθρωπος δεν θα μπορέσει να το μάθει ποτέ, καθώς από τη μία οι γνώσεις του είναι μηδαμινές για τα πάντα, πόσο μάλλον για αυτό το θέμα, αλλά και ότι είμαστε χαμένοι στη μισαλλοδοξία και τον εγωισμό μας, αδυνατώντας να ακούσουμε άλλες γνώμες, που ίσως μας βοηθήσουν... "Κανείς δεν έχει γνώση της άγνοιάς του..." είχε πει κάποτε.

 Μα, υπάρχει Θεός; Και, αν υπάρχει, πώς είναι; Τι κάνει για τον κόσμο; Και γιατί εμείς δεν τον λατρεύουμε, για να μας σώσει; Χωρίς να θέλω να θίξω την θρησκεία κανενός, δεν πιστεύω στο Θεό... ή, μάλλον, δεν πιστεύω στους Θεούς - σούπερσταρ που ο κόσμος έχει πιστέψει και λατρεύει. Κι αυτό, επειδή αντικρούομαι τόσο στις ίδιες τις θρησκείες (Με το δίδαγμα του Ισλαμισμού, πχ, που επέβαλλε το θάνατο των αντίθετων σε θρησκεία με τη δική τους - και οδήγησε σε σφαγές εκατομμυρίων), όσο και με τα "όργανα μετάδωσής τους" - Με την Εκκλησία, πάνω απ' όλα (κυρίως με την Καθολική, αλλά και η Ορθόδοξη άρχισε να δείχνει τα σαπισμένα δόντια της). Εγώ πιστεύω στο Θεό που όρισα - ένα Θεό βασισμένο στα λόγια του Ιησού Χριστού, του Σωκράτη, του Επίκουρου κι άλλων φιλοσόφων, μακρυά από τα ψέμματα και τις κερδοσκοπίες της Εκκλησίας, είτε Δυτικής είτε Ανατολικής (αν και δεν μ' αρέσει που ακόμα χρησιμοποιείται αυτός ο όρος, φέρνει στο μυαλό καταστροφικές εικόνες).

   Όλοι μας λέμε στην καθημερινότητά μας φράσεις όπως "Ωχ, Θεέ μου" και, "Θεέ μου, βοήθα". Είναι ατομισμός, ή βαθιά μέσα μας έχουμε όλοι την ίδια ιδέα; Ίσως το πρώτο, ίσως το δεύτερο... ίσως και τα δύο. Όμως, το θέμα δεν είναι να μισήσουμε τη θρησκεία μας, αλλά να καθίσουμε και να σκεφτούμε αν τα λόγια της Εκκλησίας (πχ. νηστεία και Σαρακοστή, "απαγόρευση" της σεξουαλικής πράξης την Παρασκευή κ.ά.) είναι πραγματικά αντίθετα με τη διδασκαλία των πρωτοστατών των θρησκειών (γιατί πάντα όλα αρχίζουν από ένα δάσκαλο), ή αν πρόκειται για έναν ακόμη έλεγχο της σκέψης και της ζωής μας. Γιατί δεν είναι άθεος όποιος πηγαίνει κόντρα στην διεφθαρμένη θρησκευτική αρχή. Οι άθεοι πιστεύουν σε κατι: στο τίποτα. Και, αν μπορούμε να πούμε το "τίποτα" θρησκεία, τότε δεν υπάρχει ουσιαστική έλλειψη θρησκείας από κανέναν άνθρωπο.

   Σκεφτείτε, όμως τη διδασκαλία των φιλοσόφων και των δασκάλων όλων των εποχών, την επόμενη φορά που θα μπείτε σε μία συζήτηση για οποιοδήποτε θέμα, αλλά πολύ περισσότερο τη θρησκεία, όπου οι γνώμες είναι όσες είναι και οι ομιλητές, και αναρωτηθείτε: ξέρουμε τίποτα, ή είμαστε απλοί άνθρωποι, που νομίζουν ότι ξέρουν και χαίρονται για αυτό, ενώ η γνώση τους βρίσκεται στην άγνοιά τους, μόνο που η μισαλλοδοξία τούς απαγορεύει να το δουν καθαρά;

Ἓν οἶδα, ὅτι οὐδὲν οἶδα... πράγματι, σε αυτή τη φράση κρύβεται η απάντηση σε ένα από τα μεγαλύτερα ερωτήματα όλων των εποχών.