Αποσπερίτης... κατά φαντασία

Αποσπερίτης... κατά φαντασία

Τρίτη 21 Φεβρουαρίου 2012

Η ευθύνη του επιστήμονα και τα εύθραυστα όνειρα, μέρος 2ο

   Ποιος φταίει για αυτή την παραφυσική πορεία του πολιτισμού; Πάντως, όχι μόνο οι επιστήμονες. Είναι φυσικό κι επακόλουθο (και σίγουρα αναγκαίο) να τους επιρριφθούν ευθύνες για την καταστροφή. Δεν είναι, όμως, οι μοναδικοί υπαίτιοι για την παγκόσμια υποβάθμιση του ανθρώπου μπροστά στη μηχανή. Συχνά, και λανθασμένα, είναι οι μοναδικοί που "οδηγούνται στην πυρά" από την κοινή γνώμη. Πιστεύω, όμως, πως οι πραγματικοί διεφθαρμένοι είναι οι, πάντα κατά την κοινή γνώμη, αδιάφθοροι.

   Οι πολιτικοί των εμπόλεμων (κι όχι μόνο) χωρών είναι πρωταρχικοί συνθέτες της συμφωνίας της καταστροφής. Το δικό τους χέρι είναι εκείνο που τραβά τη σκανδάλη, που ανοίγει το Κουτί της Πανδώρας, που απελευθερώνει τα Τέρατα που ελλοχεύουν μέσα. Κι εντελώς συμπτωματικά, είναι οι ίδιοι οι οποίοι χρησιμοποιούν τους επιστήμονες ως εξιλαστήρια θύματα, προκειμένου να βγουν οι ίδιοι "ατσαλάκωτοι".

   Κουτί της Πανδώρας.... Πράγματι, ίδιο σε σημασία. Η Επιστήμη ήταν, είναι και θα είναι κάτι το απρόσωπο, το ακέφαλο, το αντικειμενικό. Όπως είπε κι ένας φιλόσοφος, "η Επιστήμη υπάρχει για το Είναι". Δε μπορούμε να επιρρίψουμε τις ευθύνες στην Ιδέα, καθώς δεν ενσαρκώθηκαν όλα τα όπλα ολέθρου μόνα τους. Πρέπει να υπάρξει ένας διαχωρισμός ανάμεσα στις έννοιες Επιστήμη κι επιστήμονας. Ο επιστήμονας, πέρα απ' τις σπουδές του, τους ευρείς ορίζοντες και το ανώτερο επίπεδο ζωής σε σχέση με την κατευθυνόμενη μάζα, είναι στα ενδόμυχα της ύπαρξής του άνθρωπος. Πολιτική ιδεολογία, εξαναγκασμός, διαφθορά, όλα αίτια της κατασκευής θανάτου. Όπως κάθε άνθρωπος, έχει αδυναμίες και πάθη, τα οποία τον καθιστούν υπεύθυνο για τις πιθανές πράξεις του.

   Η ευθύνη, όμως, οφείλεται να δοθεί στην πολιτική της χώρας που παρεσκεύασε τα όπλα, όχι μόνο στον ίδιο τον επιστήμονα. Σχετικά με την κατασκευή της πυρηνικής βόμβας και της καταστροφής που προξένησε, ο Ρόμπερτ Οπενχάιμερ (ο επιστήμονας - κατασκευαστής, ο οποίος, βυθισμένος στις τύψεις, αυτοκτόνησε μερικά χρόνια αργότερα) στάθηκε στο πλευρό της Επιστήμης και διακύρηξε πως οι επιστήμονες επιτεύκτουν. Οι πολιτικοί χρησιμοποιούν τα επιτεύγματα για να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντα της ιμπεριαλιστικής τους νοοτροπίας. Στο παράδειγμα της ατομικής επιστήμης, η ίδια μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο για ευεργετικούς σκοπούς (η πυρηνική ενέργεια προσφέρει μεγάλη παραγωγή χημικής) όσο και για καταστρεπτικούς λόγους (βόμβες και χημικά όπλα). Ας μη ξεχνάμε πως το Τσερνομπίλ ήταν απόρροια της ανευθυνότητας της χώρας για το σταθμό, όχι λάθος κατασκευής ή επιστήμης. Ή, μάλλον, ήταν πολιτική σκοπιμότητα. Ας πλάσουμε την εικόνα.

   Διττή, όπως λέει κι ο Αριστοτέλης, η φύση της Επιστήμης. Η τεχνολογική πρόοδος, τα επιστημονικά επιτεύγματα, η βελτίωση της ποιότητας ζωής αλλά κι η καταβαράθρωση ολόκληρων πολιτισμών, κυρίως όμως η εξαχρείωση των ηθών, είναι αποτέλεσμα της καλής ή κακής χρήσης της από τους επί κεφαλής της χώρας. Φυσικά, ο επιστήμονας έχει ένα μέρος στην καταστροφή, εφόσον κατασκεύασε τα όπλα με πλήρη επίγνωση των συνεπειών του.

   Είναι, όμως, έτσι; Είχαν οι επιστήμονες επίγνωση του τι επρόκειτο να γίνει; Ή μήπως ήταν τυφλοί, υποκινούμενοι από ένα σύστημα που κινείται σε ιμπεριαλιστικούς πολέμους, κάτι που συμβαίνει και σήμερα; Ας μη ξεχάσουμε πως το κύριο μέλημα του πολιτικού, μετά την καταστροφή, είναι η αποφυγή της επικοινωνίας ανάμεσα στον επιστήμονα και το κοινό, με σκοπό να φανατίσει τον ημιμαθή μεν, να μετατρέψει τον δε σε αποδιοπομπαίο τράγο για τα δικά του κρίματα. Ό,τι συμβαίνει σήμερα, με την απόκρυψη και την καταστολή των προσπαθειών των επιστημόνων να προειδοποιήσουν τον κόσμο για επίκαιρους κινδύνους της υγείας, έτσι φανάτισαν τον απλό άνθρωπο και καταδίκασαν τους επιστήμονες.

   Φιάσκο, λοιπόν, η δίκη της Νυρεμβέργης, κι άλλες τόσες; Ίσως ναι, ίσως όχι. Οι υπαίτιοι δικάστηκαν και τιμωρήθηκαν. Η φθορά, όμως, του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, απέτρεψε την αποκατάσταση του ονόματος της Επιστήμης.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου